چرا بعد از خروج از اتاق، کارهای‌مان را فراموش می‌کنیم؟
پل والری (Paul Valéry) شاعر، نویسنده و فیلسوف فرانسوی در جایی گفته: «هدف روان‌شناسی ارائه یک ایده کاملا متفاوت درباره چیزهایی است که ما خودمان بهتر آن را می‌دانیم». با در نظر گرفتن این دیدگاه بیایید یک شرایطی را در نظر بگیریم که برای همه ما آشناست؛ در دفتر کارمان پشت میز نشسته‌ایم و زیر تلی از کاغذ دنبال چیزی می‌گردیم. ناگهان چشم ما به یک فنجان کثیف می‌خورد که مدت‌ها قبل در آن نسکافه خورده بودیم. تصمیم می‌گیریم از اتاق خارج شویم تا لیوان را بشوئیم. شما به آشپزخانه رسیده‌اید اما یادتان نمی‌آید چرا میز کارتان را ترک کردید، کمی گیج شده‌اید که ناگهان فنجان نسکافه را می‌بینید و یادتان می‌آید که برای شستن فنجان به آشپزخانه آمده بودید.
این مورد، تجربه رایج و آزاردهنده‌ای است که همه ما آن را داشته‌ایم؛ وارد مکانی می‌شویم و فراموش می‌کنیم برای چه کاری به آن‌جا رفته‌ایم. به نظر شما علت چیست؟ ما توجه کافی نداشته‌ایم و دقت نکرده‌ایم، موضوع کم‌اهمیت بوده است، زمان زیادی سپری شده پس ما دچار فراموشی شده‌ایم، سهل‌انگاری و ....
جالب است بدانید دانشمندان علت جدید دیگری را برای این فرایند کشف کرده‌اند که شاید به گفته پل والری همان چیزی باشد که ما خودمان بهتر می‌دانیم و روان‌شناسان با کلمات قصار آن را مطرح می‌کنند. دانشمندان این پدید را «فراموشی به علت خارج شدن از اتاق» می‌نامند. محققان دانشگاه نوتردام در پژوهش جدید خود توجیه علمی این فراموشی کوتاه‌مدت را به «اثر خارج شدن از اتاق» مربوط دانسته‌اند. گابریل ردوانسکی (Gabriel Radvansky) استاد روان‌شناسی دانشگاه نوتردام و یکی از محققان این پژوهش در این خصوص می‌گوید: «ورود و خروج از اتاق به‌عنوان یک مرز اتفاق برای ذهن تداعی می‌شود و سبب می‌شود اپیزودهای فعالیت‌ها از هم تفکیک شوند و هر کدام در ذهن جداگانه فایل‌بندی شوند». او می‌ا‌فزاید: «به خاطرآوری تصمیم یا فعالیتی که در اتاق دیگری انجام شده، دشوار است چراکه ذهن با ورود به مکان جدید در حال دسته‌بندی و ثبت جزئیات مکان جدید است و از موضوع پیشین غافل می‌شود».
ردوانسکی و همکارانش سه آزمایش را روی دانشجویان داوطلب انجام دادند. در ابتدا از دانشجویان خواسته شد تا مقابل رایانه بنشینند و به طور مجازی و با استفاده از دکمه‌های مکان‌نمای کیبورد دستورها را اجرا کنند. در اولین آزمایش از آن‌ها خواسته شد تا به طور مجازی تعدادی شی (یک حجم هندسی رنگی) را از یک میز در یک گوشه اتاق به میز دیگری در گوشه دیگر اتاق انتقال دهند و جسم دیگری را برداشته به میز اول انتقال دهند و الی آخر.
انگار که آن‌ها در حال جابه‌جایی یک شی با یک کوله‌پشتی مجازی هستند. گاه‌گاهی از آنان سوال می‌شد که در حال حاضر چه چیزی در کوله‌پشتی مجازی خود دارند. سپس از آن‌ها خواسته شد تا با خارج شدن از اتاق، یک شی را از میز داخل یک اتاق به میز دیگری در اتاقی دیگر منتقل کنند. نتایج نشان داد که افراد شرکت‌کننده در جابه‌جایی درست اشیا از یک میز به میز دیگر در همان اتاق موفق‌تر عمل کردند و با خارج شدن از اتاق درصد اشتباه آن‌ها و فراموشی‌شان بیش‌تر شد. جالب این‌جا بود که طی مسافت تاثیر چندانی بر نتایج آزمایش نداشت و تنها عبور از راهرو و خارج شدن از در برای غلبه اثر فراموشی کافی بود.
در آزمایش بعدی از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا همین فعالیت و آزمایش را در دنیای واقعی و به صورت مملوس و عینی انجام دهند. نتایج به‌دست آمده مشابه نتایج آزمایش قبلی بود. دانشمندان دریافتند که عبور از یک راهرو و خارج شدن از یک در و ورود به مکان جدید موجب فایل‌بندی ذهنی می‌شود. دکتر جیم استون (Jim Stone) استاد و محقق دانشگاه شفیلد می‌گوید: «اگر شما یک لیست ۱۰ آیتمی برای خرید در ذهن داشته باشید، ممکن است هنگام ورود به فروشگاه تعدادی را به خاطر بیاورید و تعدادی را به طور کل فراموش کنید. شما می‌دانید که ۱۰ آیتم برای خرید در ذهن داشته‌اید اما تعدادی از آن‌ها را فراموش کرده‌اید. به خاطرآوری آیتم‌های فراموش‌شده کار دشواری است چراکه شما برای باز به‌خاطرآوری آیتم‌های دیگر انرژی زیادی صرف کرده‌اید». این پژوهش‌ها نشان می‌دهد که فرایند فراموشی و به‌خاطرآوری تنها معطوف به تمرکز حواس و دقت نظر نیست و عواملی همچون اثر «فراموشی به علت خارج شدن از اتاق» بر آن تاثیرگذار است.
:)